Dunyo yangiliklari, Дунё янгиликлари, Мировые новости, World news
«O‘rgimchak to‘ri» operatsiyasi – Rossiya strategik aviatsiyasiga keng ko‘lamli hujum uyushtirilganidan buyon besh kun o‘tdi, Ukraina esa hamon uning ahamiyatini anglashga harakat qilmoqda.
Chorshanba kuni Ukraina Xavfsizlik xizmati aerodromlarga berilgan zarbalar va ushbu murakkab operatsiyaning alohida bosqichlari aks etgan yangi yorqin videolavhalarni e’lon qildi.
Uning misli ko‘rilmagan muvaffaqiyati haqida sun’iy yo‘ldoshdan olingan suratlar ham guvohlik beradi, ularda Olenya, Ivanovo, Dyagilevo va Belaya aviabazalaridagi uchish-qo‘nish yo‘laklari yaqinida yonib ketgan samolyotlarning izlari aks etgan.
Ukrainalik kuzatuvchilar uchun bir yarim yil davomida tayyorlangan operatsiya mo‘jizadek ko‘rinadi.
«Buni tariximizdagi eng yorqin operatsiyalardan biri deb hisoblash mumkin. Biz kuchli bo‘lishimiz, ijodkor bo‘lishimiz va dushmanlarimiz qanchalik uzoqda bo‘lishidan qat’i nazar, ularni yo‘q qilishimiz mumkinligini ko‘rsatdik», – dedi DeepState harbiy tahlilchilar guruhi asoschisi Roman Pogoreliy BBC muxbiriga.
Qayd etish kerakki, yakshanba kunidan beri havo bazalariga berilgan zarbalar haqidagi deyarli barcha batafsil ma’lumotlar hujum tashkilotchisi – Ukraina xavfsizlik xizmati tomonidan e’lon qilindi.
Muvaffaqiyatdan ruhlangan Ukraina maxsus xizmati operatsiyani eng yaxshi ko‘rinishda taqdim etishga harakat qilmoqda. Uning axborot kampaniyasiga Kreml o‘z aerodromlariga uyushtirilgan hujum haqida deyarli sukut saqlayotgani ham yordam berdi.
Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy chorshanba kuni Ukraina xavfsizlik xizmatining operatsiyada ishtirok etgan xodimlarini taqdirlagandan so‘ng jurnalistlar bilan suhbatda Rossiyaning 41 ta samolyoti shikastlangani yoki yo‘q qilingani haqidagi bayonotni takrorladi.
«Ularning yarmi qayta tiklanmaydi. Ba’zilarini ta’mirlash uchun yillar kerak bo‘ladi, agar ularni qayta tiklash mumkin bo‘lsa», – dedi u.
Zelenskiyning qo‘shimcha qilishicha, agar o‘t ochishni to‘xtatish rejimi e’lon qilinganida, «O‘rgimchak to‘ri» operatsiyasi amalga oshirilmagan bo‘lardi.
Samolyotlar parvozga shay turishgan
Aerodromlarga berilgan zarbalarning bir qator asosiy tafsilotlari UXX tomonidan chiqarilgan to‘rt daqiqalik video lavhalar kompilyatsiyasida ko‘rsatilgan. Ular hujumda ishtirok etgan ba’zi dronlarning kameralari tomonidan suratga olingan.
Zarbalar Rossiyaning strategik va uzoq masofali bombardimonchi samolyotlari, transport samolyotlari va uzoq masofali radiolokatsion aniqlash va boshqarish samolyotlariga berilgan.
Dronlardan zarar ko‘rgan samolyotlarning ba’zilari kuchli alanga ichida qolgan.
Videokadrlarda ba’zi bombardimonchi samolyotlar qanotlari ostida Rossiya Ukrainaga havo hujumlari paytida vayronkor zarbalar berishda foydalanayotgan qanotli raketalar turganini ko‘rish mumkin.
Ukrainadagi operatorlar boshqaruvidagi dronlar samolyotlarning zaif nuqtalariga, shu jumladan qanotlarda joylashgan yoqilg‘i baklariga ehtiyotkorlik bilan va aniq yo‘naltiriladi.
Tegish joylarida kuchli yong‘in chaqnashlari baklar yoqilg‘i bilan to‘ldirilganini hamda samolyotlar parvozga tayyor holatda bo‘lganini ko‘rsatadi.
A-50 bo‘ylab zarba kadrlari
Videolavhalardan birida sovet ittifoqida Il-76 bazasida yaratilgan ikkita A-50 layneriga hujum qilayotgan dronlar ko‘rsatilgan.
«O‘rgimchak to‘ri» operatsiyasi davomida hujumga uchragan barcha obektlar orasida aynan A-50 samolyoti 600 kilometrdan ortiq masofadagi nishonlar va tahdidlarni aniqlay oladigan radari bilan eng muhimi bo‘lishi mumkin.
Keng ko‘lamli bosqingacha Rossiyada kamida to‘qqizta A-50 bor deb hisoblangan. Harbiy harakatlar davomida ulardan uchtasi quruqlikda turganida dronlar orqali yaroqsiz holga keltirilgan yoki jiddiy shikastlangan.
So‘nggi kadrlarda dronlar Moskva shimoli-sharqidagi «Ivanovo-Severniy» aviabazasida joylashgan ikkita A-50 radari gumbazlariga yetib borgani aniq ko‘rsatilgan.
Biroq, zarba paytida video translatsiya uzilib qolgani sababli, zarba oqibati qanday bo‘lganini bilib bo‘lmaydi.
Sun’iy yo‘ldosh tasvirlarida bombardimonchi samolyot qoldiqlarini ko‘rish mumkin, lekin hozircha A-50 samolyotlari bo‘yicha yakuniy xulosalar chiqarish mumkin bo‘lgan tasvirlar paydo bo‘lmadi.
Nima bo‘lganda ham Rossiya flotida ushbu muhim samolyotlar soni endi to‘rttagacha qisqargan bo‘lishi mumkin.
«Hozirda import o‘rnini bosish va ishlab chiqarish quvvatlarini yo‘q qilish bilan bog‘liq qiyinchiliklar tufayli A-50 ishlab chiqarishni qayta tiklash ehtimoli juda kam. Shunday qilib, ushbu turdagi samolyotning har bir yo‘qotilishi Rossiya uchun strategik muammo bo‘lib, u tezda o‘rnini to‘ldira olmaydi», – dedi BBC’ga ukrainalik harbiy tahlilchi Sergey Kuzan.
Chorshanba kuni UXX Rossiya aviabazalari yaqinida joylashgan obektlarga uchuvchisiz uchoqlarni tashish uchun maxsus ishlab chiqilgan konteynerlar haqida qisqacha ma’lumot berdi.
Ikkita videoda yuk mashinasi deraza va eshiklari bo‘lgan ikkita yog‘och modulli uyni olib ketayotgani ko‘rsatilgan.
Bir videoda tom panellari aniq ko‘rinib turadi. Xabarlarga ko‘ra, ular hujumlar boshlanishidan biroz oldin olib tashlangan yoki boshqa yo‘l bilan ochilgan, bu esa ichkarida joylashtirilgan o‘nlab dronlarning uchishiga imkon bergan.
Ushbu videokadrlar qachon va qayerda olingani noma’lum, biroq ulardan biridagi yo‘l chetidagi qorga qaraganda, bu bir necha hafta yoki oylar oldin bo‘lgan bo‘lishi mumkin.
Yakshanba kuni Rossiya telegram-kanallarida e’lon qilingan yana bir videoda konteynerlardan birining orqa qismiga odam kirayotgani tasvirlangan. Bir necha soniyadan so‘ng konteyner portlaydi – u minalashtirilgan bo‘lishi mumkin.
Bunday ta’sirli operatsiya natijalarini qanday baholash mumkin?
«Harbiy nuqtayi nazardan, bu urushdagi burilish nuqtasi, – dedi BBC’ga ukrainalik aviatsiya bo‘yicha ekspert Anatoliy Xrapchinskiy. – Biz Rossiya imijiga va Rossiya Federatsiyasining imkoniyatlariga kuchli zarba berdik».
Donald Tramp Volodimir Zelenskiyga «hech qanday kartang yo‘q» deb tashlanganidan beri uch oydan sal ko‘proq vaqt o‘tdi. Shunday qilib, Ukraina qat’iy javob hujumi uyushtirdi.
«Ukraina butun dunyoga Rossiya aslida zaif va o‘zini ichkaridan himoya qila olmasligini ko‘rsatdi», – deydi Xrapchinskiy.
Ammo bu Moskva kursni o‘zgartirmoqchi degani emas.
Donald Trampning so‘zlariga ko‘ra, yaqinda Vladimir Putin bilan suhbatda ular Ukrainaning Rossiya aviabazalariga hujumlarini muhokama qilgan.
«Yaxshi suhbat bo‘ldi, lekin darhol sulh tuzishga olib boradigan suhbat emas. Prezident Putin yaqinda aerodromlarga uyushtirilgan hujumga keaksiya ko‘rsatishiga to‘g‘ri kelishini aytdi», – deb yozdi Tramp Truth Social ijtimoiy tarmog‘ida.
