So‘rovnoma: Toshkentga qanday bog‘lar kerak?

«Yuksalish» harakati poytaxt aholisi o‘rtasida «Toshkent bog‘larini qanday yaxshilash mumkin? Shahar aholisi fikri» mavzusida so‘rovnoma o‘tkazdi. O‘rganish shahar aholisining yashil hududlarga bo‘lgan ehtiyoj va istaklarini aniqlash, shuningdek, ularni obodonlashtirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishga qaratilgan. So‘rovnomada 18 va undan katta yoshdagi 403 nafar fuqaro ishtirok etdi.

Respondentlarning umumiy sonidan 32,3 foizi parklarga haftada bir necha marta, 32,6 foizi oyiga bir marta, 28,3 foizi juda kamdan-kam hollarda, 5,8 foizi har kuni tashrif buyurishini bildirgan. So‘rovda qatnashgan faqat uch kishi parklarga bormasligini tan oldi.

So‘rov ishtirokchilarining fikricha, mashhur bog‘lar orasida Tashkent City, G‘afur G‘ulom bog‘i, Magic City, «Anhor-Lokomotiv», Yapon bog‘i, Ekopark va Markaziy bog‘ bor.

Respondentlar orasida eng ko‘p tashrif buyuriladigan bog‘lar va yashil hududlar:

• Tashkent City – 35 foiz
• G‘afur G‘ulom bog‘i (Dream Park) – 31,2 foiz
• Magic City – 29,7 foiz
• «Moviy gumbazlar» bulvari – 23,9 foiz
• «Anhor-Lokomotiv» bog‘i – 23,2 foiz
• Yapon bog‘i – 22,4 foiz
• Ekopark – 20,9 foiz
• Central Park – 19 foiz
• «Do‘stlik» bog‘i (sobiq Bobur) – 15,9 foiz
• «Yangi O‘zbekiston» bog‘i – 14,4 foiz
• Milliy bog‘ – 13,9 foiz
• «Ashxobod» parki – 12,8 foiz
• «Lokomotiv» bog‘i – 12,1 foiz
• G‘alaba bog‘i – 9,6 foiz
• Furqat bog‘i – 7,6 foiz.

Bundan tashqari, Botanika bog‘i, River bog‘i, Qodiriy, «Quyoshcha nuri» (Bektemir tumani), «Yangi Sergeli», Yozuvchilar xiyoboni va Amir Temur xiyoboni bog‘lari tilga olinadi.

Respondentlarning faqat 4 foizi bog‘lar holatidan to‘liq qoniqishini bildirgan. Respondentlarning aksariyati (57,7 foiz) «Umuman olganda mamnunman, lekin kamchiliklar bor» deb hisoblasa, deyarli uchdan bir qismi jiddiy muammolar mavjudligini qayd etgan.

Respondentlarning 73,9 foizi qayd etgan asosiy muammo yashillik va soyaning yetishmasligi bo‘ldi. «Bu deyarli barcha javoblarda eng ko‘p tilga olingan muammo sanaladi», – deya ta’kidlaydi «Yuksalish».

Boshqa muhim masalalar:

• Skameykalar va soyabonlar yetarli emas – 66,3 foiz
• Chiqindilar va gigiyena muammolari – 45,8 foiz
• Shovqin va betartiblik (ko‘pincha baland musiqa va attraksionlar bilan bog‘liq) – 36,2 foiz
• Nogironlar uchun sharoitlar yo‘qligi – 37,5 foiz.

O‘yin maydonchalari va sport maydonchalarining yetishmasligi, narxlarning yuqoriligi, yoritish va qo‘riqlash tizimining yo‘qligi, bolalar uchun bepul o‘yin maydonchalarining yetarli emasligi, axlat qutilarining yo‘qligi va boshqa muammolar ham tilga olingan.

Yangi yoki ta’mirlangan bog‘larda nimani ko‘rishni xohlashlari haqida so‘ralganda, respondentlarning mutlaq ko‘pchiligi (87,2 foizi) – «Yashil hududlarning ko‘proq bo‘lishi» deb javob berdi. Respondentlarning 53,1 foizi o‘qish burchaklari yoki ochiq osmon ostidagi kutubxonalar, 44,3 foizi ijodkorlik va mahorat darslari maydonlarini ko‘rishni xohlashlarini bildirgan.

Bundan tashqari, aholi bog‘larda oilaviy dam olish joylari, favvoralar va suv obektlari, ariqlar, sayr qilish joylari (ekologik me’yorlarga muvofiq), yoga va meditatsiya zonalari, toza hojatxonalar, axlat qutilari va bolalar uchun bepul o‘yin maydonchalarini ko‘rishni xohlaydi.

So‘rovda qatnashganlarning aksariyati (78,3 foizi) o‘z mahallalarida qo‘shimcha park ko‘rishni xohlashini aytdi. Yashnobod, Sergeli va Qumariq (mahalliy aeroport yaqinida) kabi hududlar alohida ta’kidlangan.

Xulosalar va tavsiyalar

So‘rovnoma ishtirokchilarining takliflari asosida «Yuksalish» quyidagi asosiy xulosalarni ishlab chiqdi:

• Yashillik va soyaga ehtiyoj juda yuqori – bu respondentlar tomonidan eng ko‘p qayd etilgan muammo;
• «Tabiiy» bog‘larga talab katta – odamlar attraksionlarga to‘la savdo maskanlari emas, tinch, yashil dam olish joylarini ma’qul ko‘radi;
• Asosiy infratuzilmani yaxshilash zarur – skameykalar, soyabonlar, toza hojatxonalar, chiqindi qutilari, piyoda yo‘lakchalarini ko‘paytirish kerak;
• Ochiqroq bo‘lishi istagi – bog‘lar ham jismonan, ham moliyaviy jihatdan barcha uchun ochiq bo‘lishi lozim;
• Yangi bog‘larga ehtiyoj – aksariyat hududlarda yashil maydon yetishmaydi va aholi yangi bog‘larni yaratishni faol qo‘llab-quvvatlaydi.

«Yuksalish» mutaxassislarining tavsiyalari:

1. Eski bog‘larni rekonstruksiya qilish va yangi bog‘lar yaratishda katta, soyali daraxtlar ekish va yashil maydonlarni ko‘paytirishga ustuvorlik berilishi lozim;
2. Bog‘lar ichida zonalarni aniq ajratish: ma’lum hududda faol zonalar (sport, attraksionlar) hamda kengroq hududda sokin zonalar (dam olish, o‘qish, sayr qilish) bo‘lishi kerak;
3. Savdo nuqtalari va attraksionlarni joylashtirish siyosati rekreatsion va yashil hududlar foydasiga qayta ko‘rib chiqilishi lozim;
4. Har bir bog‘da quyidagilar bo‘lishi kerak: yetarlicha skameykalar, chiqindi qutilari (ajratilgan holda), bepul va toza hojatxonalar, ichimlik suvi favvoralari va yoritish tizimi;
5. Veloyo‘laklar va piyodalar yo‘llari tarmog‘ini rivojlantirish zarur;
6. Aholi bilan muntazam aloqada bo‘lish, ularni bog‘lar rejalashtirishi va rivojlantirish jarayonlariga jalb qilish kerak;
7. Mavjud yashil zonalarni qat’iy himoya qilish, ularni qurilish maydonlariga aylantirishga yo‘l qo‘ymaslik zarur.